Η Μάνα του Χριστού και ο Θείος Δράμα

Καθώς πλησιάζουν οι Άγιες Μέρες των Παθών του Χριστού, κάθε χρόνο αναδύεται στην καρδιά μου ο ιδιαίτερος «Περί Παθών Λόγος» των ποιητών, ο οποίος με γλαφυρό και λογοτεχνικό τρόπο αποτυπώνει το Θείο Δράμα. Στη σκέψη μου επανέρχεται η ποιητική σύνθεση «Η Μάνα του Χριστού», του Κώστα Βάρναλη, η οποία ανήκει στην ποιητική του συλλογή με τίτλο «Το φως που καίει». Μέσα από τις λέξεις του Βάρναλη, προσπαθώ να ανακαλύψω την «ευωδιά» που διαπνέει το νόημα και τη συναισθηματική δύναμη αυτού του έργου.

Η Θλίψη και ο Θρηνος της Παναγίας

Η Παναγία, ως το ιερό σύμβολο της Μάνας, θρηνεί και ολοφύρεται με αβάσταχτο πόνο, μπροστά στο άψυχο σώμα του παιδιού της. Οι στίχοι του Βάρναλη αποτυπώνουν τη δύναμη των συναισθημάτων που προκύπτουν από την απώλεια, με μια όμορφη και ταυτόχρονα θλιβερή γλώσσα:

«Πώς οι δρόμοι ευωδάνε με βάγια στρωμένοι,

ηλιοπάτητοι δρόμοι και γύρω μπαξέδες! Η χαρά της γιορτής όλο πιότερο αξαίνει και μακριάθε βογγάει και μακριάθε ανεβαίνει(…)

»

Αυτή η εικόνα δημιουργεί μια αίσθηση αντιφατικής ομορφιάς, όπου η φύση και η ζωή συνεχίζουν να προχωρούν, ενώ η Παναγία βιώνει την πιο βαθιά θλίψη της. Ο ποιητής μεταφέρει τη σκέψη της μητέρας, που εύχεται να έχει γεννήσει τον Χριστό ανάμεσα σε δόξες και χωρίς μίσος, πράγμα που αναδεικνύει την αθωότητα και την ιδιαιτερότητα της μητρικής αγάπης.

«Αχ! πώς είχα σα μάνα κι εγώ λαχταρήσει

(ήταν όνειρο κι έμεινεν, άχνα και πάει) σαν και τ’ άλλα σου αδέρφια να σ’ είχα γεννήσει κι από δόξες αλάργα κι αλάργα από μίση(…)

»

Η Ομορφιά της Θυσίας

Η αντίθεση της ομορφιάς της φύσης με την εσωτερική καταστροφή που βιώνει η Παναγία είναι βαθιά συγκινητική:

«Φεύγεις πάνω στην άνοιξη, γιε μου, καλέ μου, άνοιξή μου γλυκιά, γυρισμό που δεν έχεις. Η ομορφιά σου βασίλεψε κίτρινη, γιε μου, δε μιλάς, δεν κοιτάς, πώς μαδιέμαι, γλυκέ μου!(…)

»

Αυτές οι στροφές αγγίζουν την καρδιά και αναδεικνύουν τη γυναικεία ευαισθησία, αποτυπώνοντας τη μητρική αγάπη και την ακατανίκητη επιθυμία για επιστροφή του παιδιού. Η εικόνα του παιδιού που δεν απαντά αποτυπώνει τη θλίψη και την απώλεια που συνδέονται με την αναμονή και την ελπίδα.

Παρά την ένταση των συναισθημάτων, ο Βάρναλης θέτει και δύσκολες ερωτήσεις μέσα από την ανάμνηση της ωφέλειας του Θεανθρώπου. Στην κορύφωση της θρηνητικής του απαγγελίας, αναρωτιέται:

«Μα γιατί να σταθείς να σε πιάσουν! Κι ακόμα σα ρωτήσανε: «Ποιος ο Χριστός;» τι πες «Να με!» Αχ! δεν ξέρει τι λέει το πικρό μου το στόμα! Τριάντα χρόνια, παιδί μου, δε σ’ έμαθ’ ακόμα.»

Ο ποιητής σηματοδοτεί την ιδέα ότι, παρά την ανθρώπινη γνώση και την επικοινωνία, η πραγματική κατανόηση του Θείου παραμένει μια πρόκληση, υπενθυμίζοντας μας τις πτυχές της πίστης και τις δυσκολίες του ανθρώπινου βίου.

Με την έντονη και γεμάτη συναισθήματα γλώσσα του, ο Κώστας Βάρναλης μας προσφέρει όχι μόνο μια λογοτεχνική προοπτική, αλλά και μια πηγή έμπνευσης για να αναλογιστούμε τη θρησκευτική και συναισθηματική διάσταση του πόνου και της αγάπης που βιώνει η μητέρα του Χριστού και, κατά συνέπεια, κάθε μητέρα που θρηνεί.