Πεντηκοστή: Η Εορτή της Εκκλησίας

Αγαπητοί αδελφοί, χαίρετε!

Κατά την μεγάλη και λαμπρή ημέρα της Πεντηκοστής, η Εκκλησία του Χριστού εορτάζει την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, το οποίο κατέστησε τους Αγίους Αποστόλους μέλη του Σώματος του Χριστού, δηλαδή της Εκκλησίας. Αυτή η Δεσποτική Εορτή της Πεντηκοστής θεωρείται και είναι εορτή της Εκκλησίας.

Η ετυμολογία της λέξεως Εκκλησία προέρχεται από το ρήμα εκκαλέω, που σημαίνει καλώ ή καλούμε. Έτσι, η έννοια της Εκκλησίας είναι αυτή της σύναξης, της συγκέντρωσης και της κλήσης σε ενότητα. Αυτή η έννοια έχει χρησιμοποιηθεί και στην αρχαία Ελλάδα, καθώς και στην Παλαιά Διαθήκη, ενώ η κυριότερη εφαρμογή της βρίσκεται στη Καινή Διαθήκη. Στην Καινή Διαθήκη, η Εκκλησία δεν σημαίνει απλώς το άθροισμα του λαού ή των πιστών, αλλά έχει μια βαθύτερη και πιο πνευματική διάσταση: σημαίνει την ένωση των πιστών στο Σώμα του Χριστού.

Αυτός είναι και ο ορισμός της Εκκλησίας. Η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού και η κοινωνία θεώσεως.

Η Ιστορική Διαδρομή της Εκκλησίας

Ιστορικά, η Εκκλησία έχει διάφορα στάδια ανάπτυξης. Το πρώτο φανερώθηκε με τη δημιουργία των αγγέλων και των ανθρώπων. Το δεύτερο στάδιο είναι η ζωή του Αδάμ και της Εύας στον Παράδεισο και η περίοδος της Παλαιάς Διαθήκης, ενώ το τρίτο είναι η περίοδος της Εκκλησίας, η οποία ξεκινά μετά την Ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, όταν οι πιστοί εντάχθηκαν στο Σώμα Του.

Ο Χριστός, με την Ενανθρώπησή Του, που έγινε εν Πνεύματι Αγίω, ανέλαβε «σάρκα Εκκλησίας», δηλαδή την καθαρή και αμόλυντη ανθρώπινη φύση και την ένωσε με τη θεότητα στην υποστασή Του. Έτσι, η Εκκλησία γίνεται το Σώμα του Χριστού με κεφαλή τον Κύριό μας Ιησού Χριστό.

Την ημέρα της Πεντηκοστής, οι Απόστολοι έλαβαν το Άγιον Πνεύμα και έγιναν μέλη του Σώματος του Χριστού. Απέκτησαν την αγένητη θέωση και ενσωματώθηκαν στην εκκλησία ως κεντρικά και διαρκή μέλη του Σώματος του Χριστού. Αυτή η πραγματικότητα δεν υπήρχε πριν από την Ενανθρώπηση του Χριστού και πριν την Πεντηκοστή.

Η Εκκλησία και η Παρουσία της στον Κόσμο

Η Εκκλησία, το Σώμα του Χριστού, δοξάζεται με τους Αγίους της και φανερώνεται εξωτερικά στον κόσμο μέσω των ιερών θεσμών της, της Ιερωσύνης, των Μυστηρίων της, των Ναών της και της εκκλησιαστικής της ιστορίας, όπως επίσης και με τη θεολογία της. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, η Εκκλησία αποκαλύπτεται και λάμπει στον κόσμο με τη γνώση του Θεού Δημιουργού, με την αναλλοίωτη αλήθεια καθώς και με το πρότυπο του αληθινού ανθρώπου.

Η γνώση του Θεού αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο, καθώς ο δυτικός πολιτισμός χαρακτηρίζεται από την απουσία της θεότητας από τον τομέα της επιθυμητής γνώσης. Στον σύγχρονο κόσμο, φαίνεται ότι ο Θεός είτε δεν υπάρχει είτε δεν χρειάζεται. Αυτή η συνθήκη συνιστά πρόκληση και πόνο για τον σύγχρονο άνθρωπο. Στην κυρίαρχη κοσμοθεωρία, προϊόν του δυτικού Διαφωτισμού, υποστηρίζεται πως δεν υπάρχει τίποτα αμετάβλητο στον κόσμο, άρα δεν υπάρχει και απόλυτη αλήθεια. Έτσι, η αλήθεια γίνεται μια σύμβαση που αλλάζει ανάλογα με τους υποκειμενικούς δείκτες.

Κάθε ημέρα, ακόμη και αν η φύση μεταβάλλεται, ο Θεός παραμένει σταθερός και απαράλλακτος, όπως αναφέρεται στην Αγία Γραφή: «χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» (πρβλ. Εβρ. ιγʼ).

Επίσης, η Εκκλησία προβάλλει τον Χριστό ως το αντίτυπο του ανθρώπου και ως πρότυπα μας τους φίλους Του, τους Αγίους Του. Απαρνείται πρότυπα που προάγουν την εγκοσμιότητα και τον δικαιωματισμό, προβάλλοντας μόνο τις αρετές του αληθινού ανθρώπου.

Η Παρουσία της Εκκλησίας στη Σύγχρονη Εποχή

Η Εκκλησία μας, η οποία ιδρύθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής ως Σώμα Χριστού, διαθέτει την εμπειρική θεογνωσία και γνωρίζει την αλήθεια, που είναι η Χάρη του Θεού εν προσώπω Ιησού Χριστού, υποδεικνύοντας τον αληθινό άνθρωπο, ο οποίος είναι ο Άγιος.

Για τον λόγο αυτό, κάθε ημέρα, ιδιαιτέρως σήμερα, ημέρα της Πεντηκοστής, μπορούμε να αναφωνούμε με ευγνωμοσύνη: Δόξα τω Θεώ, υπάρχει η Εκκλησία!

Με πατρικές ευχές,

Ο Μητροπολίτης

† Ο Καστορίας Καλλίνικος

Καστοριά, Πεντηκοστή 2025